Tłumaczenie z rosyjskiego

[HenrykDabrowski]

Witam,
potrzebuję pomocy!
Jak poprawnie należy przetłumaczyć rosyjskie słowo "дворянин" użyte w stosunku do Polaka. Chodzi o znaczenie tego słowa w drugiej połowie XIX w.). Standardowe tłumaczenie brzmi "szlachcic". Ale jak wtedy przetłumaczyć "шляхтич"? Czy słowo "дворянин" było w rosyjskim bardziej precyzyjne? Oznaczało kategorię szlachty?

Pozdrawiam
Henryk Dąbrowski

[Tomek1973]

Temat został omówiony tutaj:

http://www.genealodzy.pl/PNphpBB2-viewt ... 9081.phtml

tomek

[Aftanas_Jerzy]

Witam!
Nie trzeba dywagować. Są to synonimy.
Nieporozumienia wynikają z powtarzania przez niektórych naszych autorów słowników błędu jaki popełnił jako pierwszy Dal w końcu 19 wieku, który szlachcicami nazywał tylko drobno folwarczną szlachtę (gołotę, cząstkową itp) a nie cały stan.
Miarodajne są podane niżej definicje zacytowane z BES (Большой Энциклопедический Cловарь):
ШЛЯХТА (польск. szlachta), в ряде стран Центральной Европы (Польша, Литва и др.) наименование светской знати (соответствовало дворянству).
ДВОРЯНСТВО, одно из высших сословий феодального общества (наряду с духовенством), обладавшее закрепленными в законе и передаваемыми по наследству привилегиями. Основа экономического и политического влияния дворянства - собственность на землю. В Зап. Европе дворянство формировалось из старинных аристократических родов, королевских должностных лиц, рыцарства и сложилось в эпоху абсолютизма. Оно делилось на высшее и низшее, что находило выражение и в дворянских титулах (бароны и рыцари в Англии, гранды и идальго в Испании, магнаты и шляхта в Польше и т. п.)

[HenrykDabrowski]

Znalazłem (http://dic.academic.ru/dic.nsf/ogegova/270926):
ШЛЯ́ХТИЧ - Польский мелкопоместный дворянин.

oraz (http://dic.academic.ru/dic.nsf/ushakov/785350):
ДВОРЯНИ́Н - Лицо, принадлежащее к дворянскому сословию.

[Aftanas_Jerzy]

Jest to taki sam błąd powtarzany w różnych słownikach. Zaczynał tak swoje hasło W.Dal, ale on w całym tekście podał też szersze i prawidłowe znaczenie (wytłuszczenie moje):
ШЛЯХТА
ж. мелкое польское дворянство. | Тесла, род топора, обороченного поперек топорища или шляхтовища, рукояти. Шляхтич, вообще польский дворянин; -янка, женщина этого сословия. Гол, да в шляпе - тот же шляхта. Хоть шляхтич дробной., да породы доброй. Овруцкая (Ошмянская) шляхта, голыш, оборванец. Шляхетный, -хетский, к шляхетству, шляхтичам и сословию дворянскому относящ. В Петербурге был шляхетский кадетский корпус, дворянский. Шляхтить, -товать, тесать теслою, шляхтой.
Źródło:
http://www.slovopedia.com/1/216/767236.html

[Tomek1973]

Panie Jerzy,
co w takim razie z informacjami podanymi przez panią Ewę /ewa_os/?

Mikołaj I w roku 1831 wydał ukaz ,w którym podzielił polską szlachtę na 3 klasy:
1.szlachta(dworianie)-z potwierdzonym lub nie szlachectwem ale posiadający nieruchome majątki
2.szlachta(dworianie)-z potwierdzonym szlachectwem ale nie posiadający majątków nieruchomych
3.szlachta(szlachticzy)-nie potwierdzeni i nie posiadający majątków nieruchomych
(patrz Stefan Buszczyński -"Podole,Wołyń,Ukraina" Lwów 1862)

To wszystko były represje popowstaniowe.Trzecia grupa od razu została zapisana do klasy podatkowej,zabroniono wydawać im dowody szlachectwa do czasu rozpatrzenia rodowitości.Trzecia klasa to byli jednodworcy a w miastach grażdanie (obywatele).Dwie wyższe klasy miały prawo udowodnić rodowitość w komisji centralnej a potem w heroldii.Za odpowiednią kwotę, stąd też zdarzało się często,że kupowano fałszywe rodowody.Tej skasowanej szlachcie policja zabierała i niszczyła posiadane dokumenty,niektórych przesiedlano na odległe stepy.Ci obłożeni podatkami mogli jednak przemieszczać się w granicach kraju.Nałożono na ludność obowiązek dostarczania rekrutów w wieku 18-35 lat.Dzieci z małżeństw mieszanych nie wolno było chrzcić w obrządku katolickim.W szkołach na wstępie pytano uczniów o heroldię,więc dostęp do nauki był ograniczony,bo większość szlachty skasowano.(W roku 1845 przyznano szlachectwo tylko 73 osobom a skasowano 42.784 -dane z w/w książki)

pozdrawiam - tomek

[Aftanas_Jerzy]

Panie Tomku!
Próbowałem się przedrzeć przez tekst wyżej podanej publikacji Stefana Buszczyńskiego, jednak zawiera on tyle archaicznych poglądów podbudowanych nie zawsze ścisłymi danymi, ze poszukałem na szybko czegoś nowszego i nie podlanego starym sosem.

Otóż ten zacytowany przez Pana fragment z podziałem, wg ukazu Senatu z 11.11.1832, tzw "starej szlachty" na trzy kategorie, to tylko fragment całego procesu legitymacji szlachty inkorporowanej po I rozbiorze do klasy uprzywilejowanej imperium. Nazewnictwo ma charakter techniczny na potrzeby tej "reformy". Po rozbiorze Rzeczpospolitej władze rosyjskie miały do czynienia z obecnością dużej warstwy klasy uprzywilejowanej na przyłączonych terenach. Stan własności i status społeczny klasy uprzywilejowanej był bardzo zróżnicowany i nie pasował do istniejącego stanu szlacheckiego Imperium Rosyjskiego.
Natychmiast po 1 rozbiorze władze rosyjskie rozpoczęły działania mające na celu wykluczenie szlachty o niskich dochodach z klasy uprzywilejowanej. Opis wszystkich działań rzetelnie i zwięźle przedstawiono na stronie podłączonej do Genealogicznego Forum VGD . Radzę przeczytać (kto chce, to z pomocą Google Tłumacz). Oto link:
http://kdkv.narod.ru/historyB/Razbory.htm

[Zawadzki_Wojciech]

Tam mowa o XIX w. A jak należy traktować wpis z XX wieku, np. w:
Πослуҗнй списокъ Капитана (…) Соствленъ 20 Сентября 1917 ґ.
(…) V. Изъ какoго званія происходитъ и какой губ. урожен. / Изъ дворянъ Калиской губерніи (pisownia oryginału).

[Aftanas_Jerzy]

Tam mowa o XIX w. A jak należy traktować wpis z XX wieku, np. w:
Πослуҗнй списокъ Капитана (…) Соствленъ 20 Сентября 1917 ґ.
(…) V. Изъ какoго званія происходитъ и какой губ. урожен. / Изъ дворянъ Калиской губерніи (pisownia oryginału).

Po tych "reformach" termin "дворянин" to była ujednolicona oficjalna nazwa stanu uprzywilejowanego dla całego imperium, obowiązująca w oficjalnych dokumentach, w tym szlachta wylegitymowana i nowo nobilitowana za zasługi (dot. urzędników, wojskowych, marynarzy, a nawet górników). Analogia do: fr. noblesse, ang. the nobility, niem. Adel.

[Zawadzki_Wojciech]

Dziękuję. Pełna zgoda.
Ja nie miałem wątpliwości co do pochodzenia, ów akt jest jedynie potwierdzeniem.
Zaskoczył mnie ten wpis raczej w kontekście historycznym. Przemiany wojny światowej spowodowały np. że oficerami zostawali ludzie z niższych warstw społecznych. Rewolucja lutowa w Rosji z kolei niosła nie tylko przemiany polityczne, ale i społeczne, a tu w armii, nadal jakby się nic nie zmieniło
Pozdrawiam serdecznie
Wojciech

[beata686]

Witam Serdecznie i proszę o pomoc w odczytaniu dokumentu który mam nadzieję pomoże mi w dalszych poszukiwaniach.Dziękuje i Pozdrawiam BEATA http://www.fotosik.pl/pokaz_obrazek/672 ... 0f746.html

[Aftanas_Jerzy]

Witam Serdecznie i proszę o pomoc w odczytaniu dokumentu który mam nadzieję pomoże mi w dalszych poszukiwaniach.Dziękuje i Pozdrawiam BEATA http://www.fotosik.pl/pokaz_obrazek/672 ... 0f746.html

Witam,
Jest to typowe świadectwo moralności, jakie z prawie tak samo brzmiącym tekstem, ale już po polsku wydrukowanym wydawano w latach przedwojennych ludziom, którzy starali się zatrudnić w jakimkolwiek miejscu pracy. Mam takie druki z lat 20-tych wydane dla moich stryjów. U góry polskiego formularza był wydrukowany jeszcze tytuł: "Świadectwo moralności".
A oto tekst przetłumaczony (Dodałem ...Na.... - wyblakło i chyba brakuje nagłówka)

...(Na) prośbę Tatiany Łużeckiej, córeczki tutejszego rolnika Michała Łużeckiego, tutejszy urząd parafialny niniejszym potwierdza, że przeciw moralnego prowadzenia się wyżej wspomnianej dziewicy niniejszemu urzędowi nic nie wiadomo, a także ma w gromadzie imię i sławę przykładnej i pracowitej dziewczyny. Dlatego jej niniejsze świadectwo dalszego poręczenia wręcza się.
Za greko-katolicki urząd parafialny
Lisznia, dnia 12. lipca 1881.

[beata686]

Bardzo dziękuję za tak szybką odpowidz.Jestem zaskoczona tekstem tego świadectwa.Szkoda że teraz nie ma takich dokumentów.Jeszcze raz dziękuję i pozdrawiam Beata M